Międzynarodowa Konferencja „Logopedia w teorii i praktyce” Katowice
Jelita – „drugi mózg”
Wpływ stresu oksydacyjnego, niedoborów żywieniowych i zaburzeń w ekosystemie jelitowym na funkcjonowanie ośrodkowego układu nerwowego w tym zaburzenia mowy u dzieci.
Daniela Kurczabińska-Luboń
Rozwój mowy to proces bardzo złożony zależny od wielu czynników na poziomie zarówno biochemicznym i fizjologicznym jak i psycho-emocjonalnym. Liczne badania naukowe potwierdzają bezpośredni związek niedoborów żywieniowych (witamin, minerałów, kwasów tłuszczowych) z zaburzeniami rozwoju dzieci, a szczególnie funkcjonowaniem ich systemu nerwowego a co za tym idzie – rozwojem mowy.
Dysbioza – zaburzenia flory jelitowej i związany z nią przewlekły stan zapalny śluzówki jelita skutkuje licznymi następstwami istotnymi dla rozwoju i funkcji ośrodkowego układu nerwowego (OUN). Przede wszystkim zaburzone zostaje wchłanianie długołańcuchowych kwasów tłuszczowych omega-3, żelaza, magnezu, i wielu aminokwasów niezbędnych do produkcji neuroprzekaźników, budowy komórek nerwowych oraz ich komunikacji. Dodatkowo, produkcja przez bakterie jelitowe witamin z grupy B jest niewystarczająca. Wszystkie te niedobory bezpośrednio i pośrednio pogarszają funkcjonowanie systemu nerwowego. Patologiczna flora jelitowa jest jednocześnie źródłem toksyn, które ze względu na nieszczelność śluzówki jelitowej mają łatwość przenikania do krwioobiegu i wywołują działanie drażniące również na poziomie OUN.
Również działanie wolnych rodników i toksyn są szczególnie niebezpieczne dla metabolizmu komórek nerwowych gdyż zaburzają one przekazywanie sygnałów wewnątrzkomórkowych oraz komunikację międzykomórkową.
Organizm dysponuje szeregiem mechanizmów antyoksydacyjnych. Oprócz enzymów rolę antyoksydantów pełnią przede wszystkim witaminy (C, E, D), karotenoidy (alfa i beta karoten, likopen, luteina, zeaksantyna i inne), koenzym Q oraz minerały (cynk, selen i miedź) i inne. Niedostateczna podaż antyoksydantów w diecie oraz stan zapalny śluzówki jelitowej, zaburzający wchłanianie substancji odżywczych przyczyniają się do powstawania ogromnych deficytów żywieniowych skutkujących zaburzeniami równowagi na poziomie komórkowym.
Właściwa diagnostyka dotycząca stanu odżywienia, procesów zapalnych i zaburzeń ekosystemu jelitowego umożliwia podjęcie kroków pozwalających często na znaczny progres w rozwoju i funkcjonowaniu psycho-społecznym dzieci. Niezwykle ważne wydaje się holistyczne prowadzenie terapii i ścisła współpraca lekarza z psychoterapeutą i logopedą, co może czynić terapię bardziej efektywną i przyspiesza jej efekty.