NIEPŁODNOŚĆ – CHOROBA INNA NIŻ WSZYSTKIE

Żyjemy w czasach, kiedy kobiety młode i zdrowe, stają przed problemem niepłodności. „Konsultacja lekarska przed poczęciem”- konsultacje tego typu są niestety bardzo rzadko wykonywane. Najczęściej dopiero w sytuacji, kiedy kobieta nie mogąc zajść w ciążę zwraca się o pomoc do specjalisty, lub wtedy, gdy potrzebne jest nadzorowanie już trwającej ciąży. Często jest wtedy zbyt późno żeby przygotować organizm do tego wyjątkowo wspaniałego, ale przede wszystkim, wyjątkowo wyczerpującego kobietę stanu.

Tak naprawdę należy zacząć przygotowywać się do poczęcia już od momentu, kiedy zaczynamy marzyć o ciąży. Zarówno przed poczęciem, w momencie zapłodnienia jak i przez cały czas rozwoju płodu najważniejsza jest równowaga w organizmie kobiety. Odpowiednie poziomy witamin, minerałów, długołańcuchowych kwasów tłuszczowych zapewniają prawidłowy proces zapłodnienia i przebieg ciąży a prawidłowe funkcjonowanie układu immunologicznego pozwala donosić ciążę bezpiecznie do końca.

Dla leczenia niepłodności istotna jest zarówno dieta, jak i tzw. mikro-odżywianie, czyli dostarczania odpowiednich składników, indywidualnie dobranych do prawidłowego funkcjonowania komórki.

Niektóre pokarmy mają działanie epigenetyczne. To oznacza, że nie modyfikują one sekwencji genów, ale wpływają na ich ekspresję. Prawidłowy przebieg tych procesów podczas rozwoju zarodka wymaga przede wszystkim odpowiednich poziomów witamin B6, B9, B12, B2. Modulatorami genetycznymi są również witamina D, jod i cynk. Niedobór szczególnie tych witamin i minerałów jest przyczyną powstawania wielu wad rozwojowych u płodu i często uniemożliwia również poczęcie. Lekarze ginekolodzy rutynowo zalecają kobietom przygotowującym się do ciąży oraz w przez cały czas jej trwania uzupełnianie kwasu foliowego, czyli witaminy B9. Jego niedobór znacznie zwiększa ryzyko wystąpienia wad rozwojowych ośrodkowego układu nerwowego (rozszczepu kręgosłupa i przepukliny oponowo-rdzeniowej) u płodu. Ale należy pamiętać, że wit. B9 to tylko jedna z wielu wymienionych wcześniej witamin, których wpływ na rozwój dziecka jest niezwykle istotny.

Kolejnym ważnym czynnikiem obniżającym płodność kobiety jest niedobór żelaza. Nie należy jednak sugerować się wyłącznie poziomem hemoglobiny, trzeba oznaczyć poziom ferrytyny – białka będącego rezerwą tkankową żelaza, aby móc ocenić faktyczny poziom żelaza. Długołańcuchowe kwasy tłuszczowe budują wszystkie błony komórkowe w naszym organizmie, odpowiadają za prawidłową funkcję receptorów komórkowych – a więc i hormonów, oraz całego systemu nerwowego.

Wpływają też bezpośrednio na prawidłowość budowy, a przede wszystkim ruchomość plemników. W literaturze światowej podkreśla się coraz częściej, że na płodność ogromny wpływ ma stres i stan psycho-emocjonalny kobiety, stan zapalny błony śluzowej jelit, zaburzenia immunologiczne, oraz stan odżywienia komórkowego. Konsultacja kilka miesięcy przed decyzją o poczęciu dziecka powinna już na tym etapie uwzględniać potrzeby organizmu. Okazuje się, bowiem, że prawie połowa kobiet ma niedobory kwasu foliowego, jodu witaminy D i żelaza. Wiele kobiet boryka się również z problemem zaparć, co sugeruje istnienie stanu zapalnego w jelitach.

Wydaje nam się, że odżywiamy się prawidłowo, zażywamy preparaty witaminowe. Niestety bardzo często błona śluzowa naszych jelit nie funkcjonuje prawidłowo. Nawet, jeśli nie mamy żadnych objawów stanu zapalnego, ani zaparć ani biegunek, wchłanianie witamin i innych substancji odżywczych nie przebiega prawidłowo i to, co zjadamy nie dociera do naszych komórek. Częstym zjawiskiem we współczesnym świecie są zaburzenia flory jelitowej oraz grzybica przewodu pokarmowego, która potęguje stan zapalny jelit i nasila niedobory w komórkach. Kiedy brakuje nam dobrych bakterii, które chronią nasz organizm, w jelitach zagnieżdżają się drobnoustroje, których oddziaływanie na organizm jest niekorzystne oraz grzyby głównie z gatunku Candida. Zużywają one mnóstwo związków odżywczych zabierając je człowiekowi ora produkują ogromne ilości toksyn zatruwających organizm. Objawy takiej infekcji w jelitach powodują wiele dolegliwości w miejscach odległych od przewodu pokarmowego (bóle mięśni, stawów, zaburzenia nastroju, nadpobudliwość), mogą także pośrednio wpływać na płodność kobiety.
Układ immunologiczny kontroluje wszystko, co dzieje się w naszym organizmie. Odpowiada za procesy obronne, ale również za tzw. „tolerancję”. Chroni nas przed złymi bakteriami, identyfikuje i likwiduje wadliwe, zmienione nowotworowo i stare komórki, ale jednocześnie toleruje „dobre” bakterie w jelitach, na skórze i błonach śluzowych, oraz zdrowe komórki.

Czasami funkcja układu immunologicznego zostaje zaburzona i nie pracuje on prawidłowo. Nadaktywność różnych jego składowych prowadzi do autoagresji i powoduje, że nasz układ zwraca się przeciwko komórkom naszego organizmu. Może zaburzać to sam proces zapłodnienia, kiedy dochodzić będzie do niszczenia plemników w drogach rodnych kobiety. Może też mieć miejsce sytuacja, kiedy organizm matki odrzuca zarodek i nie dopuszcza do jego prawidłowego zagnieżdżenia w macicy.

Istnieje możliwość wykonania zaawansowanych badań biochemicznych, pozwalających ocenić bardzo dokładnie, czego brakuje w naszym organizmie, co dzieje się w jelitach oraz jak pracuje układ immunologiczny. Najlepiej zrobić to przed planowaną ciążą, w szczególności natomiast powinny o takiej diagnostyce pomyśleć kobiety, które nie mogą zajść w ciążę, lub wcześniej poroniły. Takie szczegółowe badania obejmujące poziomy witamin, minerałów kwasów tłuszczowych, parametry ogólnoustrojowego oraz jelitowego stanu zapalnego, pozwalają całościowo podejść do organizmu kobiety. W sytuacjach, kiedy nadaktywność układu immunologicznego, nie dopuszcza do zagnieżdżenia się zarodka lub utrzymania ciąży albo, kiedy powodem problemu są blokady na poziomie psychicznym, istnieje wiele metod, aby wesprzeć organizm kobiety, ale podstawą terapii jest całościowe podejście do problemu.
Profilaktyczny Bilans około-ciążowy jest wskazany również dla przyszłego ojca, który produkuje gamety stanowiące połowę kodu genetycznego płodu, a deficyty witamin i kwasów tłuszczowych mają wpływ zarówno na procesy spermatogenezy jak i na jakość i ruchliwość plemników.

Na płodność może mieć wpływ wiele czynników, niezwykle ważne jest holistyczne podejście do organizmu przyszłej mamy.
W leczeniu niepłodności suplementacja witamin i minerałów powinna być zawsze dostosowana do potrzeb pacjenta. Każdy organizm jest zupełnie inny i wymaga indywidualnego podejścia. Rutynowo zalecane wszystkim przyszłym mamom podawanie kwasu foliowego stanowi to tylko niewielką część procesu przygotowującego organizm kobiety do tworzenia nowego życia.

Na płodność może mieć wpływ wiele czynników, niezwykle ważne jest holistyczne podejście do organizmu przyszłej mamy.
W leczeniu niepłodności suplementacja witamin i minerałów powinna być zawsze dostosowana do potrzeb pacjenta. Każdy organizm jest zupełnie inny i wymaga indywidualnego podejścia. Rutynowo zalecane wszystkim przyszłym mamom podawanie kwasu foliowego stanowi to tylko niewielką część procesu przygotowującego organizm kobiety do tworzenia nowego życia.

Problemy z płodnością dotyczą zarówno kobiet jak i mężczyzn. Przyczyn, które mogą negatywnie wpływać na płodność u mężczyzn jest wiele. Należą do nich min.: wady narządów płciowych, zaburzenia hormonalne, nieprawidłowa masa ciała, niewłaściwa dieta, wszelkie nieprawidłowości związane, z jakością nasienia, zbyt mała ilość nasienia, nieprawidłowa ruchliwość i budowa plemników. Tylko niewielki procent mężczyzn nie posiada plemników w nasieniu, natomiast pozostała grupa, mimo zmniejszonego potencjału rozrodczego, ma szansę na poczęcie dziecka.

Poprzez wybór zbilansowanej diety oraz suplementację poszczególnych witamin i pierwiastków mężczyźni mają duży wpływ na swoją płodność. Szczególną uwagę należy zwrócić na poziomy takich minerałów jak cynk i selen, gdyż są one niezbędne do produkcji nasienia, wpływają na jego jakość, w tym na ruchliwość plemników. Większość mężczyzn nie spożywa zalecanej ilości cynku, co wiąże się z niższą produkcją testosteronu, średnie dziennie spożycie tego pierwiastka w krajach europejskich jest nawet o połowę mniejsze od zalecanego. Cynk odgrywa istotną rolę w procesie produkcji spermy, podtrzymuje żywotności plemników, uczestniczy w zapłodnieniu, wpływa na prawidłowe funkcjonowanie prostaty. Natomiast selen odpowiada za prawidłową budowę i ruchliwość witki plemnika i jest konieczny podczas produkcji testosteronu.

Wyrównanie niedoborów poszczególnych witamin jest jednym z elementów leczenia niepłodności. Witamina C pełni istotna rolę w procesie rozmnażania, gdyż, jako przeciwutleniacz chroni DNA plemników przed uszkodzeniem przez wolne rodniki. Niedobór tej witaminy może skutkować spadkiem liczby i ruchliwości plemników. Witamina E wywiera korzystny wpływ na płodność i potencję seksualną, jest niezbędna do prawidłowej produkcji spermy, wpływa na aktywność i długość życia plemników. Witaminy z grupy B są niezbędne do biosyntezy hormonów, przyjmowanie witaminy B12 zwiększa ruchliwość plemników. Także niedobory witaminy D mogą obniżać płodność. Ze względu na niskie nasłonecznienie warto suplementować witaminę D w okresie od października do kwietnia. Witamina D uczestniczy w procesach związanych z redukcją masy ciała, wpływa na układ hormonalny i jakość nasienia. Także witamina A jest związana z wytwarzaniem plemników. Należy pamiętać, że spożywanie alkoholu powoduje zaburzenie wchłaniania niektórych witamin.
Przed wprowadzeniem jakichkolwiek suplementów do diety należy skonsultować się z lekarzem, który posiada odpowiednią wiedzę z zakresu odżywiania na poziomie komórkowym, czyli mikroodżywiania. Pozwoli to na dokładną ocenę poziomu istotnych parametrów dotyczących odżywiania min. witamin, mikroelementów, kwasów tłuszczowych. Zalecenia mogą być przygotowane na podstawie dokładnego wywiadu, kwestionariuszy żywieniowych pozwalających określić potencjalne niedobory, bądź szczegółowych badań biochemicznych. Na tej podstawie zostają opracowane zindywidualizowane zalecenia dietetyczne, a w przypadku niedoborów celowana suplementacja witaminami, mikroelementami, aminokwasami, kwasami tłuszczowymi i antyoksydantami, co zdecydowanie zwiększy szanse na poczęcia dziecka.