NIETOLERANCJE POKARMOWE
„Alergia pokarmowa”, „nietolerancja pokarmowa” i „nadwrażliwość na pokarmy” to pojęcia często zamiennie używane i mylone ze sobą. Zasadniczo, wszystkie one oznaczają odbiegające od normy reakcje układu odpornościowego na określone produkty żywnościowe. Produkty spożywcze coraz częściej powodują niekorzystne reakcje organizmu, które przyczyniają się do powstawania przewlekłych problemów zdrowotnych. Dolegliwości dotyczą jednego lub wielu narządów i związane są z przewlekłą reakcją zapalną oraz aktywacją układu immunologicznego.
Nietolerancje pokarmowe zaliczamy obok alergii pokarmowych do grupy tzw. nieprawidłowych reakcji na spożywane pokarmy. W ostatnich latach coraz więcej się mówi o niefizjologicznych reakcjach na spożyty pokarm, w których zaangażowane są przeciwciała klasy IgG, jako przyczynie przewlekłych zaburzeń min. otyłości, zespołu jelita nadwrażliwego, zespołu przewlekłego zmęczenia, bólów migrenowych, nawracających infekcji i wielu innych. Przyczyną długotrwałych dolegliwości o podłożu trudnym do zdiagnozowania, mogą być m.in. chroniczne reakcje zapalne, będące odpowiedzią na konkretny, nietolerowany składnik pokarmowy. Objawy nietolerancji pokarmowej mogą pojawiać się po kilku godzinach od spożycia produktu, albo dopiero po kilku dniach czy latach systematycznego spożywania. To odróżnia zasadniczo nietolerancje pokarmowe od alergii pokarmowych, które najczęściej są IgE –zależne typu natychmiastowego.
Nieszczelne jelita – droga do alergii…
Wiele czynników obecnych w codziennym życiu ma właściwości modyfikowania flory jelitowej. Wysokowęglowodanowa dieta, antybiotyki, sterydy, leki obniżające kwasowość soku żołądkowego oraz środki przeciwzapalne i przeciwbólowe mogą niszczyć prawidłową florę jelitową zamieszkującą nasz przewód pokarmowy i przyczyniać się do rozwoju stanu zapalnego śluzówki jelita. Konsekwencją tego jest zaburzenie wchłaniania wielu substancji pokarmowych niezbędnych dla zdrowia ( witaminy, mikroelementy). Sytuacja staje się jeszcze poważniejsza, kiedy na skutek długotrwałego stanu zapalnego (czasem przebiegającego zupełnie bezobjawowo) jelita tracą swoją szczelność i alergeny oraz toksyny bakterii jelitowych przedostają się do krwioobiegu. Tu właśnie mamy początek alergii. Układ odpornościowy reaguje nieprawidłowo produkując przeciwciała przeciwko różnym pokarmom. Ta aktywacja immunologiczna wyzwala uwalnianie histaminy przez komórki tuczne, reakcję zapalne związane z aktywacją układu dopełniacza i odpowiada za szereg objawów: zaburzenia odporności, alergie skórne i wziewne, migreny, bóle mieśniowo-stawowe, zespół przewlekłego zmęczenia.
Diagnostyka nietolerancji pokarmowych
Badanie umożliwiające ilościową ocenę przeciwciał klasy IgG skierowanych przeciwko konkretnym antygenom pokarmowym.
Badanie ImuPro Screen, ImuPro Screen+, ImuPro Basic, ImuPro Complete
Jest to badanie w kierunku nadwrażliwości pokarmowej IgG – zależnej; typu III (badanie przeciwciał IgG). W badaniu ImuPro Screen Screen+ bada się 44 składniki pokarmowe, w ImuPro Basic bada się 90 składników pokarmowych, natomiast w badaniu ImuPro Complete – 270 składników oraz przeciwciała przeciwko grzybom z rodzaju Candida.
Mechanizm nadwrażliwości IgG – zależnej (alergii pokarmowej IgG – zależnej) jest odmienny od klasycznej alergii (IgE-zależnej). Jej przyczyną jest zwiększona przepuszczalność jelita, umożliwiająca permanentne przenikanie składników pokarmowych do krwi. Skutkiem jest wytwarzanie przeciwciał swoistych przeciwko substancjom pokarmowym. Objawy alergii pokarmowej typu III (tzw. późnej) pojawiają się po dłuższym czasie od kontaktu z antygenem (nawet po 72 godzinach). Z tego względu prawidłowa identyfikacja substancji uczulającej jest niezwykle trudna. Instytut Mikroekologii wykonuje oznaczenie alergii IgG – zależnej za pomocą metody immunoenzymatycznej typu ELISA, powszechnie uznawanej za jedną z najczulszych metod laboratoryjnych.
Diagnostyka alergii IgE-zależnej
W tym typie wiodącą rolę pełni przeciwciało IgE, któro ”inicjuje” reakcje alergiczną. Czas wstępowania tych reakcji jest bardzo szybki. Objawy mogą pojawić się już w ciągu kilku minut po zjedzeniu uczulającego pokarmu bądź ekspozycji na alergen wziewny. Reakcje może wywołać nawet minimalna ilość alergenu. Reakcje alergicznie występują w różnych obszarach ciała. Zwykle ujawniają się na skórze (pokrzywka), w układzie pokarmowym (kolka, nudności, wymioty, biegunka, odbijanie), układzie oddechowym (np. astma). Reakcje na pokarmy są bardzo indywidualne, różnią się stopniem nasilenia objawów, czasem ich występowania i lokalizacją. Inaczej na ten sam pokarm reaguje niemowlę, małe dziecko czy osoba dorosła.